De knikkertegels die ik ontwerp zijn kleurrijk en fantasievol. Bovendien zijn ze duurzaam en gaan jaren mee. Maar hoe maak je nou zo’n mooie knikkertegel?
Het begint met de tegels waar ik de mozaïek-bovenkant van maak. Dit zijn vloertegels die zijn dubbelhard gebakken en niet poreus zoals muurtegels die in de winter kapot vriezen. De tegels die ik maak zijn 30×30 cm en ongeveer 4 cm dik, een andere maat kan ook, pas daarvoor je gietmal aan naar de gewenste maat.
Genoeg inleiding, ik zou uitleggen hoe ik de tegels maak!
Begin met een ontwerp
Ik begin met een ontwerp voor de tegel. Als ik tevreden ben, teken ik dit op ware grote op een stuk stevig papier. Daarna bedek ik het ontwerp met een stuk boeklon (doorzichtige plakfolie) van dezelfde afmetingen. Dan zoek ik tegels of resten tegel bij elkaar. Ze hoeven niet per se allemaal even dik te zijn, want het oppervlak van de tegel wordt toch glad omdat ik de omkeermethode toepas.
Tip: Heb je zelf nog tegels liggen, en wil je een buitentegel maken? Je kunt controleren of het vloer- of muurtegels zijn, door ze een beetje nat te maken. Bij vloertegels loopt het water er zo weer af, bij muurtegels trekt het water erin. Je kunt er ook aan likken, als je twijfelt, bij muurtegels blijft je tong eraan plakken! Dat lijkt me wel voldoend informatie over de tegels.
Mozaïek maken voor de tegel
Ik sla de tegels kapot, maar gebruik ook veel mijn tegeltang om de stukken precies passend te maken. Zo volg ik mijn ontwerp, dat ik door de boeklon heen kan zien. Door de plak laag blijven de stukken op hun plek. Ik laat natuurlijk een cirkel van 10 cm in het midden van de tegel. Hier komt later het knikkerputje: de mond/snuit van het dier.
Als ik klaar ben met leggen, neem ik een stuk stevig bruin pakpapier, en smeer dat in met kinderlijm. Die is niet watervast, zodat ik het papier later weer gemakkelijk kan verwijderen. Het is een tijdelijke drager. Het papier plak ik op de bovenkant van de tegels en wacht een paar uur tot het voldoende vastzit. Nu heb ik een sandwich van boeklon, tegels, en papier. Dit pakketje draai ik met behulp van een paar plankjes om, en verwijder voorzichtig de boeklon. Nu zie je de achterkant van de tegels.
Het knikkerputje is het lastige onderdeel. Hiervoor snij ik een styropor bol van 10 cm doorsnee door, zodat ik twee halve bollen over heb. Ik neem een klein stukje stevig papier en vorm dit naar de halve bol, door het papier te in te knippen en vast te lijmen. Als dit voldoende droog is, maak ik hierop de stukjes tegel voor het knikkerputje vast. Ik gebruik hiervoor liever glasmozaïek. De ronding van het putje vraagt om kleinere stukjes, en je moet deze al meteen ondersteboven plakken.
En nu het echte werk: tegel gieten
En dan komt het moment dat de tegel moet worden gegoten. Eerst maak een mal van houten latten, die ik aan elkaar schroef en insmeer met vaseline (om later de tegel beter te kunnen lossen). Ik knip van betongaas een stuk ter grootte van de tegel, maar dan iets kleiner, het mag nergens de zijkanten raken. Ik leeg het mozaïek neer, met het papier naar onder en de achterkant van de tegels boven. In de cirkel die vrijgelaten was, leg ik het styropor met de mozaïek erop.
Tijd voor cement! Ik maak voldoende cement aan om de mal tot ongeveer 4 cm dik te vullen. Een klein deel verdun ik met wat meer water, en giet dat eerst over de tegel. Dit dient om de voegen beter op te kunnen vullen. Daarna breng ik een laag cement aan, en leg daarna de betongaas erop. Dan komt de laatste laag cement erop. Goed aankloppen om de luchtbellen te verwijderen!
Daarna dek ik de mal af met plastic en zet hem goed horizontaal weg. Als de tegel na een dag of twee voldoende uitgehard is, draai hem om, en haal het papier er voorzichtig af. Nu kan ik de tegel als wat schoonmaken. Niet wachten tot de tegel keihard is, want dan krijg je de resten cement niet meer van het oppervlak. Ontmallen doe ik pas na een dag of twee,. Als er grotere gaatjes tussen de voegen zitten, dan vul ik die met verse cement. Daarna laat ik het weer een aantal dagen afgedekt liggen. Als laatste maak ik de knikkertegel goed schoon, als het nodig is met cementsluierverwijderaar.
En zo maak je dus een leuke, kleurrijke en duurzame knikkertegel!